ΑΡΤΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΥΦΩΝΑ.

Άρτος του Αγίου Τρύφωνα.

Ο Άγιος Τρύφωνας

Την πρώτη Φεβρουαρίου τιμά η Εκκλησία μας τη μνήμη του Αγίου Τρύφωνα, που έχει καθιερωθεί στην εθιμική λατρεία ως ο προστάτης των αμπελουργών. Ο Άγιος παρουσιάζεται μάλιστα στις νεώτερες λαϊκές αγιογραφίες ως “νέος, αγένειος, σγουρομάλλης, κρατών κλαδευτήρι”, εργαλείο δηλαδή με το οποίο γίνεται η κύρια αμπελουργική εργασία της χρονικής αυτής περιόδου. Πουθενά στο Συναξάριό του δεν αναφέρονται επεισόδια από το βίο ή τα θαύματά του, που να συνδέουν τον Άγιο με το αμπέλι και το κρασί. Πώς συσχετίσθηκε λοιπόν ο Μεγαλομάρτυρας Τρύφωνας με την άμπελο και το μεθυστικό της προϊόν ;

Ο Άγιος Τρύφωνας γεννήθηκε στη Λάμψακο, παραλιακή πόλη της Φρυγίας, και μαρτύρησε το 249 μ.Χ., όταν αυτοκράτορας του Ρωμαϊκού κράτους ήταν ο Δέκιος, στη Νίκαια της φρυγικής Βιθυνίας. Η περιοχή ήταν ξακουστή για τους αμπελώνες της όπως και όλα τα παράλια της Προποντίδας. Εκεί βρίσκονταν πόλεις που φημίζονταν για την αφθονία των κρασιών τους: η Ραιδεστός, η Κύζικος και η περιοχή της Βιθυνίας με τα κρασιά της Τρίγλειας, της Κίου, της Νίκαιας. Ο Άγιος πολιούχος της Νίκαιας συνδέεται λοιπόν καταρχήν με την άμπελο και τον οίνο λόγω ...προέλευσης από περιοχή παραγωγής οίνων ποιότητος, αφού λίγες ήταν οι βυζαντινές επαρχίες, που μπορούσαν να καυχηθούν για τον οίνο τους τόσο όσο οι περιοχές της Προποντίδας. 

 Η λαϊκή παράδοση συνδέει τον Άγιο με τα αμπέλια και τους αμπελουργούς μέσω ευρύτατα διαδεδομένης στο βαλκανικό χώρο αφήγησης. Σύμφωνα με μια παραλλαγή ο Άγιος Τρύφωνας κλάδευε το αμπέλι του αδιαφορώντας για τις αντίθετες υποδείξεις της Παναγίας και έκοψε τη μύτη του. Η φράση - κλειδί “κλαδεύω έτσι κι όχι έτσι, είπε κι έκοψε τη μύτη του” συνοδεύεται από χειρονομία χαρακτηριστική της τεχνικής του κλαδέματος, χωρίς την οποία ο ακροατής αδυνατεί να αντιληφθεί πώς ακριβώς ακρωτηριάσθηκε ο Άγιος. Με αυτήν την “τεχνολογική αφήγηση” εξηγείται η λατρευτική αποχή από την εργασία στ’ αμπέλια που τηρούν όλοι οι αμπελουργικοί πληθυσμοί. Την απαγόρευση εκφράζουν ρητά οι Στενημαχίτες : “Ας έρθ’ τ’ Αϊ Τρύφου η μέρα πρώτα, κι απέει πιάν’ς του σβανά στου χέρι σ’”. Η πρώτη του Φεβρουαρίου αποτελεί στη λαΪκή συνείδηση το θεσμοθετημένο χρονικό ορόσημο που σηματοδοτεί την αρχή του κλαδέματος και το οποίο ακολουθούν διαδοχικές αμπελουργικές φροντίδες. Είναι λοιπόν φυσικό να προσπαθούν οι αμπελουργοί να προστατέψουν με κάθε τρόπο το ευαίσθητο αμπέλι τους κατά την τόσο κρίσιμη αυτή χρονική στιγμή.  Τ0  κείμενο  είναι  παρμένο  από  εδώ

Αυτός ο άρτος ετοιμάζετε κατά την διάρκεια ορισμένων εορτών και περιστάσεων .Οι άνθρωποι που θέλουν να συμμετάσχουν φέρνουν πάντα 5 άρτους στην εκκλησία .Στο τέλος της τελετής και αφού οι Αρτοι έχουν ευλογηθεί ,οι 4 θα κοπούν και θα μοιραστούν στους εκκλησιαζοντες ενώ ο πέμπτος θα δωθεί σε αυτόν που την ετοίμασε να το πάρει στο σπίτι του διαβασμένο .

ΥΛΙΚΑ:

200 γρ αλεύρι για όλες τις χρήσεις  ίσως χρειαστούμε λίγο ακόμα. 

600 γρ αλεύρι δυνατό για τσουρέκια  

60 ml λάδι ελιάς ελαφρύ 

60 γρ ζάχαρη κρυσταλλική 

1 και 1/2 κούπα νερό χλιαρό βρασμένο πρώτα με τα  αρώματα 

2 κουταλίες της σούπας πετιμέζι ή μέλι αν δεν έχετε .

 1/2 κούπα καρύδια  χοντροκομμένα ή και φουντούκια(προαιρετικά)

1/2 κουταλάκι του γλυκού κανέλα

1 βανίλια(προαιρετικά)

1/2 κουταλάκι του γλυκού αλάτι

6 γρ αλάτι 

2 φακελάκια μαγιά ξερή ή 50 γρ νωπή μαγιά

1/2 κούπα κρασί υμίγλυκο ή γλυκό (ότι έχετε) σε θερμοκρασία δωματίου .

1 κουταλάκι της σούπας κονιάκ

ΥΛΙΚΑ για το αρωματικό νερό :

1 γαρύφαλο

1 φλούδα πορτοκαλιού 

1 ξύλο κανέλας  

ΥΛΙΚΑ ΖΥΜΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΤΟΛΙΣΜΑ:

Νερό 

Αλάτι 

Αλεύρι 

Ζυμώνουνε όλα τα υλικά και  φτιάχνουμε μια ζύμη αρκετά σφυχτεί και λεία σαν την πλαστελίνη.  

Η συνταγή βγάζει έναν αρτο ..

 ΕΚΤΕΛΕΣΗ:

• Ετοιμάζουμε πρώτα 1 κούπα το νερό με τα αρώματα ..(εγώ έβαλα 300 ml χρησιμοποίησα μόνο την ποσότητα που ήθελα και υπόλοιπο το είχα στο ζεστό μάτι και έβγαζε τα αρώματα του στο χώρο μου )βάζουμε σε μια κατσαρόλα μικρή  το γαρύφαλο ,την  φλούδα πορτοκαλιού και το ξύλο κανέλας,βάζουμε στο μάτι της κουζίνας και από τη στιγμή που θα αρχίσει να βράζει κρατάμε 3 λεπτά βρασμό και κλείνουμε το μάτι. Αφήνουμε πάνω στο ζεστό μάτι. . Βάζουμε την ποσότητα που χρειαζόμαστε σε μια δοσομετρική κούπα και με δάχτυλο του χεριού μας ελέγχουμε την θερμοκρασία του ..
• Λόγω έλλειψης χρόνου,έκανα τη ζύμη στον αρτοπαρασκευστή όπως πάντα τον εμπιστεύομαι απόλυτα  για το ζύμωμα πολύ περισσότερο από  τα  χεράκια μου.
• Σε ένα μπολ διαλύουμε τη μαγιά με την 1/2 κούπα νερό από την βρύση χλιαρό  με τις 2-3 κουταλιές ζάχαρη και 2_3 κουταλιές αλεύρι αφήνουμε για 15 λεπτά να ενεργοποθηθεί η μαγιά.

• Βάζουμε στο κάδο του αρτοπατασκευαστη την  ενεργοποιημένη μαγιά στη συνέχεια προσθέτουμε και το κοσκινισμένο αλεύρι λίγο-λίγο και αφήνουμε για το τέλος το μισό φλιτζάνι, βάζουμε τον αρτοπαρασκευστή σε πρόγραμμα  ζυμώματατος και προσθέτουμε  το υπόλοιπο νερό με τα αρώματα  και το λάδι ελιάς ή καλαμποκέλαιο προσθέτουμε και το κρασί και το πετιμέζι σε θερμοκρασία δωματίου,την κανέλα και το αλάτι και το υπόλοιπο αλεύρι και τα καρύδια και το κονιάκ και συνεχίζουμε το ζύμωμα ώστε να έχουμε μια πολύ αφράτη και μαλακιά και απαλή ζύμη που κολλάει ελαφρώς στα χέρια μας . 
•  Στον αρτοπαρασκευαστή μου το πρόγραμμα για ζύμωμα διαρκεί 15 λεπτά και το ζύμωσα δύο φορές σύνολο 30 λεπτά . 
•  Αν το ζυμώσουμε με τα χέρια μας η διαδικασία είναι η εξής: Προσθέτουμε τα υλικα οπως γράφω παραπάνω και ζυμώνουμε όσο πιο πολύ ώρα μπορούμε και αντέχουν φυσικά τα χεράκια μας .
• Σκεπάζουμε με μεμβράνη και αφήνουμε να ξεκουραστεί για 3_4 σχεδόν ώρα σε ζεστό μέρος ή σε φούρνο που τον έχουμε ανάψει στους 40-50 βαθμούς για 15 λεπτά και τον έχουμε σβήσει  .
• Αφού ετοιμάσουμε το τοποθετούμε σε φόρμα με αντικολλητικό χαρτί και τα αφήνουμε σκεπασμένα να  ξεκουραστούν-φουσκώσουν για 30 _40  λεπτά ..να ξεκουραστεί 
•  Στολίζουμε τον άρτο ανάλογα με την αλατοζύμη .Αλείφουμε με νερό ή λίγο γάλα και και ψήνουμε σε προθερμασμένο στους 170-180 βαθμούς ..μέχρι να πάρει ένα ωραίο χρώμα 

 Ως την επόμενη φορά που θα ετοιμάσουμε μια συνταγή με ζυμαράκι να περνάτε καλά .Αν σας αρέσουν οι συνταγές μου μπορείτε  να με παρακολουθείτε και στη σελίδαFacebook   Πλάθω ζυμαρακια με τα δυο χεράκια για να βλέπετε  τις καινούριες συνταγές